Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The importance of behavioral determinants of health increased at the end of the 20th century as a result of ongoing changes in the field of broadly understood health, which were associated with the development of the biomedical and holistic-functional health paradigm. Each of these models defines health and disease differently, thus pointing to their different determinants. Modern health education is moving away from the biomedical health paradigm in favor of a holistic-functional one, which emphasizes the importance of the conscious activity of the individual as an important factor in maintaining health. Taking into account the above position, the aim of the research was to demonstrate the relationship between the preference for a holistic-functional model of health and the health behaviors of young students. Two hundred forty-five students representing humanities and science majors took part in the study. The Health Beliefs Scale (Sęk i in., 1992) was used to examine the understanding of health and its determinants, and the Ziarko Health Behavior Questionnaire (2006) was used to examine health behaviors. The research shows that there is a relationship between the preference for the statements assumptions of the holistic-functional model and the health behaviors of students. The obtained research results can constitute the basis for constructing modern health promotion programs by creating an environment, at universities, that supports health and shapes a healthy lifestyle for students.
Keywords
Article Details
Copyright (c) 2024 by the Author
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
TCE (INSTED) is an open access journal, which means that access to the full texts is free of charge. People using the journal may download publications, copy and print them, as well as post on their websites links to the full texts of the journal's publications. Texts can be used as long as readers do not exceed the licenses. Authors submitting manuscripts for publication obtain copyrights. Unless otherwise specified, published texts are available under the Creative Commons Attribution - Share Alike 4.0 International license.
References
- Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
- Binkowska-Bury, M. (2009). Zachowania zdrowotne młodzieży akademickiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
- Czarnecka, M., Cierpiałkowska, L. (2007). Naukowe a subiektywne koncepcje zdrowia i choroby wśród studentów i ich determinanty. Nowiny Lekarskie, 76(2), 161-165.
- Syrek, E., Borzucka-Sitkiewicz, K. (2009). Edukacja zdrowotna. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Dolińska-Zygmunt, G. (2000). Podmiotowe uwarunkowania zachowań promujących zdrowie. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
- Dolińska-Zygmunt, G. (2001). Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Gaweł, A. (2014). Zasoby zdrowotne młodzieży gimnazjalnej w kontekście ekosystemu szkoły. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Gunia, G. (2010). Subiektywny obraz zdrowia oraz zachowań zdrowotnych uczniów z wadą słuchu. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
- Gwozdecka-Wolniaszek, E. (2023). Subiektywne koncepcje zdrowia w badaniach empirycznych. Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej, (2), 29-37. https://doi.org/10.53259/2023.2.03
- Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Kowalewski, I. (2006). Kultura zdrowotna studentów. Diagnoza i perspektywy. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
- Kowalski, M., Gaweł, A. (2007). Zdrowie. Wartość. Edukacja. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. Springer.
- Łuszczyńska, A. (2004). Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczają?. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Maszorek-Szymala, A. (2022). Zachowania zdrowotne młodzieży akademickiej w czasie pandemii COVID-19. W: A.J. Kowalska, A. Makarczuk, A. Maszorek-Szymala, A. Kaźmierczak (red.), Współczesne problemy kultury fizycznej i zdrowotnej (s. 165-173). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8220-945-7.12
- Niemirowski, T. (2012). Rozwój świadomości religijnej u młodzieży. Badania empiryczne osób w wieku od 12 do 24 lat. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne - Oficyna Wydawnicza AFM.
- Nęcka, E. (1994). TRoP… Twórcze rozwiązywanie problemów. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Puchalski, K. (1990). Zachowania związane ze zdrowiem jako przedmiot nauk socjologicznych. Uwagi wokół pojęcia. W: A. Gniazdowski (red.), Zachowania zdrowotne. Zagadnienia teoretyczne, próba charakterystyki zachowań zdrowotnych społeczeństwa polskiego (s. 23-57). Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dra med. J. Nofera.
- Puchalski, K. (1997). Zdrowie w świadomości społecznej. Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. J. Nofera.
- Rogo, B. (2016). Styl życia studentek a ich przekonania zdrowotne i preferowane wartości. W: A. Kaźmierczak, J.E. Kowalska, A. Maszorek-Szymala, A. Makarczuk (red.), Pedagogiczny wymiar kultury fizycznej i zdrowotnej w życiu współczesnego człowieka (s. 220-246). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Sęk, H., Ścigała, I., Pasikowski, T., Beisert, M., Bleja, A. (1992). Subiektywne koncepcje zdrowia. Wybrane uwarunkowania. Przegląd Psychologiczny, 35(3), 351-363.
- Smith, C., Dick, F. (2011). Promoting and Improving Health at a Population Level. W: J. Cleland, P. Cotton (red.), Health, Behaviour and Society: Clinical Medicine in Context (s. 99-118). Learning Matters.
- Sokołowska, E. (2015). Zadanie rozwojowe młodych dorosłych. W: E. Sokołowska, L. Zabłocka-Żytka, S. Kluczyńska, J. Wojda-Kornacka (red.), Zdrowie psychiczne młodych dorosłych. Wybrane zagadnienia (s. 15-24). Difin.
- Świętochowski, W., Wawrzków, M. (2020). Motywacja osób dorosłych do realizowania zachowań zdrowotnych. Psychologia Wychowawcza, (17), 81-95. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2651
- Wrona-Polańska, H. (2003). Zdrowie jako funkcja twórczego radzenia sobie ze stresem. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
- Wrona-Polańska, H. (2011). Twórcze zmaganie się ze stresem szansą na zdrowie. Funkcjonalny Model Zdrowia osób po przeszczepie szpiku kostnego. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Wrona-Polańska, H. (2013). Zdrowie jako wartość. W: I. Adamek, Z. Szarota, E. Żmijewska (red.), Wartości w teorii i praktyce edukacyjnej (s. 140-149). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
- Zadworna-Cieślak, M., Ogińska-Bulik, N. (2011). Zachowania zdrowotne młodzieży – uwarunkowania podmiotowe i rodzinne. Difin.
- Ziarko, M. (2006). Zachowania zdrowotne młodych dorosłych – uwarunkowania psychologiczne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
References
Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Binkowska-Bury, M. (2009). Zachowania zdrowotne młodzieży akademickiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Czarnecka, M., Cierpiałkowska, L. (2007). Naukowe a subiektywne koncepcje zdrowia i choroby wśród studentów i ich determinanty. Nowiny Lekarskie, 76(2), 161-165.
Syrek, E., Borzucka-Sitkiewicz, K. (2009). Edukacja zdrowotna. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Dolińska-Zygmunt, G. (2000). Podmiotowe uwarunkowania zachowań promujących zdrowie. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Dolińska-Zygmunt, G. (2001). Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Gaweł, A. (2014). Zasoby zdrowotne młodzieży gimnazjalnej w kontekście ekosystemu szkoły. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gunia, G. (2010). Subiektywny obraz zdrowia oraz zachowań zdrowotnych uczniów z wadą słuchu. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Gwozdecka-Wolniaszek, E. (2023). Subiektywne koncepcje zdrowia w badaniach empirycznych. Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej, (2), 29-37. https://doi.org/10.53259/2023.2.03
Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kowalewski, I. (2006). Kultura zdrowotna studentów. Diagnoza i perspektywy. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Kowalski, M., Gaweł, A. (2007). Zdrowie. Wartość. Edukacja. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. Springer.
Łuszczyńska, A. (2004). Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczają?. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Maszorek-Szymala, A. (2022). Zachowania zdrowotne młodzieży akademickiej w czasie pandemii COVID-19. W: A.J. Kowalska, A. Makarczuk, A. Maszorek-Szymala, A. Kaźmierczak (red.), Współczesne problemy kultury fizycznej i zdrowotnej (s. 165-173). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8220-945-7.12
Niemirowski, T. (2012). Rozwój świadomości religijnej u młodzieży. Badania empiryczne osób w wieku od 12 do 24 lat. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne - Oficyna Wydawnicza AFM.
Nęcka, E. (1994). TRoP… Twórcze rozwiązywanie problemów. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Puchalski, K. (1990). Zachowania związane ze zdrowiem jako przedmiot nauk socjologicznych. Uwagi wokół pojęcia. W: A. Gniazdowski (red.), Zachowania zdrowotne. Zagadnienia teoretyczne, próba charakterystyki zachowań zdrowotnych społeczeństwa polskiego (s. 23-57). Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dra med. J. Nofera.
Puchalski, K. (1997). Zdrowie w świadomości społecznej. Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. J. Nofera.
Rogo, B. (2016). Styl życia studentek a ich przekonania zdrowotne i preferowane wartości. W: A. Kaźmierczak, J.E. Kowalska, A. Maszorek-Szymala, A. Makarczuk (red.), Pedagogiczny wymiar kultury fizycznej i zdrowotnej w życiu współczesnego człowieka (s. 220-246). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sęk, H., Ścigała, I., Pasikowski, T., Beisert, M., Bleja, A. (1992). Subiektywne koncepcje zdrowia. Wybrane uwarunkowania. Przegląd Psychologiczny, 35(3), 351-363.
Smith, C., Dick, F. (2011). Promoting and Improving Health at a Population Level. W: J. Cleland, P. Cotton (red.), Health, Behaviour and Society: Clinical Medicine in Context (s. 99-118). Learning Matters.
Sokołowska, E. (2015). Zadanie rozwojowe młodych dorosłych. W: E. Sokołowska, L. Zabłocka-Żytka, S. Kluczyńska, J. Wojda-Kornacka (red.), Zdrowie psychiczne młodych dorosłych. Wybrane zagadnienia (s. 15-24). Difin.
Świętochowski, W., Wawrzków, M. (2020). Motywacja osób dorosłych do realizowania zachowań zdrowotnych. Psychologia Wychowawcza, (17), 81-95. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2651
Wrona-Polańska, H. (2003). Zdrowie jako funkcja twórczego radzenia sobie ze stresem. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Wrona-Polańska, H. (2011). Twórcze zmaganie się ze stresem szansą na zdrowie. Funkcjonalny Model Zdrowia osób po przeszczepie szpiku kostnego. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wrona-Polańska, H. (2013). Zdrowie jako wartość. W: I. Adamek, Z. Szarota, E. Żmijewska (red.), Wartości w teorii i praktyce edukacyjnej (s. 140-149). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Zadworna-Cieślak, M., Ogińska-Bulik, N. (2011). Zachowania zdrowotne młodzieży – uwarunkowania podmiotowe i rodzinne. Difin.
Ziarko, M. (2006). Zachowania zdrowotne młodych dorosłych – uwarunkowania psychologiczne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.