Treść głównego artykułu
Abstrakt
The aim of the research was to search for cognitive correlates of avoidance coping strategies used by adolescents in a social conflict situation. The following tools have been used in the research: The Self-Esteem Scale (SES) developed by M. Rosenberg, adapted by M. Łaguna, K. Lachowicz-Tabaczek & I. Dzwonkowska, The Sense of Control Questionnaire (Polish: KBPK- Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli) by G. Krasowicz & A. Kurzyp- Wojnarska, as well as the original Questionnaire to study adolescents’ coping strategies employed in social conflict situations (Polish: KSMK- Kwestionariusz do badania strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego) developed by D. Borecka-Biernat. The empirical research was carried out in junior high schools (Polish: gimnazjum). The research involved 893 adolescents (468 girls and 425 boys) aged 13-15. The research results analysis indicates that in adolescents, lower appraisal of one’s potential co-occurs with the avoidance coping strategy in a social conflict situation. The research also indicated that a strong belief in the influence of others on the positive and negative results of events strengthens the avoidance strategy of coping with a social conflict situation in adolescents.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Czasopismo wydawane jest w otwartym modelu (ang. open access), co oznacza, że dostęp do pełnych tekstów jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych nieodpłatnie, bez konieczności logowania się na stronie. Osoby korzystające z czasopisma mogą pobierać publikacje, kopiować je, drukować i przeszukiwać, a także zamieszczać na swoich stronach odnośniki (linki) do pełnych tekstów publikacji czasopisma. Mogą korzystać także w inny sposób z tekstów, o ile nie przekraczają zasad licencji, na których są one opublikowane.
Autorzy zgłaszający tekst do opublikowania w czasopiśmie nie zrzekają się autorskich praw majątkowych do swoich tekstów. O ile nie jest określone inaczej opublikowane teksty dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
O ile nie jest określone inaczej prawa do tekstów na stronie posiadają ich autorzy, a teksty są dostępne są licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Balawajder, K. (2010). Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego. In D.Borecka-Biernat (Eds.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ? (pp.137-179). Wydawnictwo Difin.
- Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka (A. Wojciechowski, Trans.). Wydawnictwo Zysk i S-ka.
- Borecka-Biernat, D. (2001). Zachowanie nieśmiałe młodzieży w trudnej sytuacji społecznej. Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Borecka-Biernat, D. (2006). Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wydawnictwo UWr.
- Borecka-Biernat, D. (2012). Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego [Questionnaire of adolescent coping strategies used in social conflict situations]. Psychologia Wychowawcza, 1-2, 86-118.
- Brytek, A. (2007). Strategie radzenia sobie ze stresem a zasoby osobiste studentek w Polsce i we Francji. Chowanna, 1, 135–147.
- Brzezińska, A., Apelit, K., & Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Wydawnictwo GWP.
- Campbell, J., & Lavallee, L. (1993). Who am I ? The role of self-concept confusion in understanding the behavior of people with low self-esteem. Springer.
- Collins, W., & Laursen, B. (1992). Conflict and relationships during adolescence. In C.Shantz, & W. Hartup (Eds.), Conflict in child and adolescent development (pp.216-241). Cambridge University Press.
- Czerwińska-Jasiewicz, M. (2015). Psychologia rozwoju młodzieży w kontekście biegu ludzkiego życia. Wydawnictwo Difin.
- Dakowicz, A. (1996). Strategie rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Test, 4, 181-184.
- Deutsch, M. (2005). Współpraca i rywalizacja. In M. Deutsch, & P.Coleman (Eds.), Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka (pp.21-40). Wydawnictwo UJ.
- Donaldson, D., Prinstein, M. J., Danovsky, M., & Spirito, A. (2000). Patterns of children's coping with life stress: Implications for clinicians. American Journal of Orthopsychiatry, 70(3), 351–359. https://doi.org/10.1037/h0087689
- Dowhań, A., & Sadowska, M. (1996). Sposoby zachowania się w sytuacjach konfliktowych. Organizacja i Kierowanie, 3(85), 45-53.
- Drwal, R. (1978). Poczucie kontroli jako wymiar osobowości- podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań. Materiały do nauczania psychologii, 3(3), 307-345.
- Filip, A. (2010). Sposoby rozwiązywania konfliktów rodzinnych w percepcji młodzieży różniącej się korzystaniem z mediów. In D. Borecka-Biernat (Eds.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzin-nym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież? (pp.207-223). Wydawnictwo Difin.
- Frydenberg, E., & Lewis, R. (1999). Relationships among well-being, avoidant coping, and active coping in a large sample of Australian adolescents. Psychological Reports, 104, 745–758.
- Garstka, T. (2011). Konflikt pokoleń w domu i szkole. Głos Nauczycielski, 8, 12.
- Gawryś, M. (2002). Rozwiązywanie konfliktów w klasie. Edukacja i Dialog, 8, 35-39.
- Gregg, A. P. (2003). Optimally conceptualizing implicit self-esteem: Comment. Psychological Inguiry, 14(1), 35-38.
- Gurba, E. (2020). Konflikt rodziców z nastolatkami jako źródło doświadczanego stresu. In A. Senejko, & A. Czapiga (Eds.), Oswojenie traumy. Przegląd zagadnień (125-144). Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Guszkowska, M., Gorący, A., & Rychta-Siedlecka, J. (2001). Ważne zdarzenia życiowe i codzienne kłopoty jako źródło stresu w percepcji młodzieży. Edukacja Otwarta, 4, 155–164.
- Heszen-Niejodek, I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. In J. Strelau (Eds.), Psychologia. Podręcznik akademicki (Vol.3, pp. 465-493). Wydawnictwo GWP.
- Honess, T., Charman, E., Zani, B., Cicognani, E., Xerri, M., Jackson, & A. Bosma, A. (1997). Conflict between parents and adolescents: Variation by family constitution. British Journal of Develop-mental Psychology, 15(3), 367-385. https://doi.org/10.1111/j.2044-835X.1997.tb00527.x
- Jaworski, R. (2000). Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem. In R. Jaworski, A. Wielgus, & J. Łukjaniuk (Eds.), Problemy człowieka w świecie psychologii (pp.27-54). Wydawnictwo NOVUM.
- Kobus, K., & Reyes, O. (2000). A descriptive study of urban Mexican American adolescents' perceived stress and coping. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 22(2), 163–178. https://doi.org/10.1177/0739986300222002
- Komendant, A. (2007). Przemoc w szkole wśród dziewcząt i chłopców. Dyrektor Szkoły, 6, 33-36.
- Kozielecki, J. (1981). Psychologiczna teoria samowiedzy. Wydawnictwo PWN
- Krasowicz, G., & Kurzyp-Wojnarska, A. (1990). Kwestionariusz do badania poczucia kontroli (KBPK). Podręcznik. Laboratorium Technik Diagnostycznych im. B. Zawadzkiego.
- Krause, N., & Stryker, S. (1984). Stress and well-being: The buffering role of locus of control beliefs. Social Science & Medicine, 18(9), 783–790. https://doi.org/10.1016/0277-9536(84)90105-9
- Kubacka-Jasiecka, D. (1986). Struktura ja a związek między agresywnością i lękliwością. Wydawnictwo UJ.
- Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży. Wydawnictwo WSiP.
- Kurtek, P. (2005). Regulacyjna rola poczucia umiejscowienia kontroli w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia w sytuacjach trudnych [The regulative role of locus of control in mild mentally retarded youth's coping]. Przegląd Psychologiczny, 48(3), 277–294.
- Lachowska, B. (2010). Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji miedzy rodzicami i adolescentami- prezentacja narzędzi pomiaru. In D. Borecka-Biernat (Eds.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ? (pp.180-206). Wydawnictwo Difin.
- Lohman, B. J., & Jarvis, P. A. (2000). Adolescent stressors, coping strategies, and psychological health studied in the family context. Journal of Youth and Adolescence, 29, 15–43. https://doi.org/10.1023/A:1005117020812
- Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K., & Dzwonkowska, I. (2007). Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga: Polska adaptacja metody [The Rosenberg Self-Esteem Scale (SES): Polish adaptation of the scale]. Psychologia Społeczna, 2, 164-176.
- Mazurkiewicz, M. (1996). Lęk a struktura „ja”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Psychologiczne, 13, 71–86.
- Miłkowska, G. (2010). Style rozwiązywania konfliktów przez młodzież gimnazjalną [Ways of resolving conflicts by middle school students]. Rocznik Lubuski, 36(1), 199-214.
- Moos, R., & Schaefer, J. (1993). Coping Resources and Process: Current Concepts and Measures. In L., Goldberger, & S. Breznits (Eds.), Handbook of Stress. Theoretical and Clinical Aspects (pp. 234-257). The Free Press.
- Napora, E. (1999). Obraz samego siebie u rodziców a cechy osobowości pożądane w wychowaniu dziecka. Wydawnictwo WSP.
- Obuchowska, I. (1990). Rodzinne konflikty młodzieży niepełnosprawnej związane z realizacją potrzeby autonomii. In M. Tyszkowa (Eds.), Rodzina a rozwój jednostki (pp.55-73). CPBP.
- Obuchowska, I. (2000). Adolescencja. In B. Harwas- Napierała, & J. Trempała (Eds.), Psychologia rozwoju człowieka (Vol. 2, pp. 163-201). Wydawnictwo PWN.
- Ogińska-Bulik, N. (2001). Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem. Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologica, 5, 83–93.
- Oleś, P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Wydawnictwo SCHOLAR.
- Olubiński, A. (1992). Konflikty rodzice-dzieci. Dramat czy szansa. Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Pisula, E., & Sikora, R. (2008). Wiek i płeć a radzenie sobie ze stresem przez mlodzież w wieku 12-17 lat [Age and gender differences in coping with stress among adolescents aged 12-17]. Przegląd Psychologiczny, 51(4), 405–421.
- Polak, K. (2010). Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych. In D. Borecka-Biernat (Eds.), Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym (pp.23-40). Wydawnictwo Difin.
- Reber , A., & Reber, E. (2005). Słownik psychologii (Barbara Janasiewicz-Kruszyńska et al., Trans.). Wydawnictwo SCHOLAR.
- Riesch, S., Bush, L., Nelson, C., Ohm, B., Portz, P., Abell, B., Wightman, M., & Jenkins, P. (2000). Topics of conflict between parents and young adolescents. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 5(1), 27-40.
- Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton University Press. https://doi.org/10.1515/9781400876136
- Rostowska, T. (2001). Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna. Wydawnictwo UŁ.
- Rotter, J. B. (1954). Social learning and clinical psychology. Prentice-Hall, Inc. https://doi.org/10.1037/10788-000
- Różańska-Kowal, J. (2004). Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 203-214.
- Sikora, R., & Pisula, E. (2002). Przyczyny stresu i strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży w wieku 14-16 lat. Polskie Forum Psychologiczne, 7(2), 110-122.
- Sikorski, W. (2015). Lęk komunikacyjny u uczniów a ich sposoby reagowania w sytuacjach konfliktu w klasie szkolnej. In D. Borecka-Biernat, M. Cywińska (Eds.), Konflikt społeczny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej (pp.126-146). Wydawnictwo Difin.
- Smetana, J., & Daddis, C. (2002). Domain specific antecedents of psychological control, parental monitoring, and adolescent autonomy: The role parenting beliefs and practices. Child Development ,73(2), 563-580.
- Smetana, J. G., Yau, J., Restrepo, A., & Braeges, J. L. (1991). Adolescent-parent conflict in married and divorced families. Developmental Psychology, 27(6), 1000–1010. https://doi.org/10.1037/0012-1649.27.6.1000
- Stańkowski, B. (2009). Konflikt nauczyciel-uczeń. Uzdrawianie relacji w świetle reguły 5R. Wydawnictwo WAM.
- Talik, E. (2010). Poczucie kontrowalności sytuacji stresowej a strategie radzenia sobie ze stresem u adolescentów. Polskie Forum Psychologiczne, 1, 49-65.
- Trempała, J. (Eds.). (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Wydawnictwo PWN.
- Trylińska-Tekielska, E. (2007). Rola dzieci i rodziców w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych. Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo, 1, 21-33.
- Tyszkowa, M. (1986). Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych. Wydawnictwo PWN.
- Wosińska, W. (2004). Psychologia życia społecznego. Podręcznik psychologii społecznej dla praktyków i studentów. Wydawnictwo GWP.
- Wrześniewski, K. (1996). Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru. In I. Heszen-Niejodek, & Z. Ratajczak (Eds.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (pp. 44–64). Wydawnictwo UŚ.