Pasek boczny artykułu

Przesłane
maj 4, 2022
Zaakceptowano
paź 27, 2022
Opublikowane
lis 15, 2022
Pobierz
PDF
Statystyki
Read Counter : 244 Pobierz : 108

Treść głównego artykułu

Abstrakt

W artykule podejmuję rozważania nad ideą pokoju i edukacją dla pokoju, zastanawiając się, jak poprzez działania edukacyjne budować trwały pokój. Przywołanie filozoficznych kategorii istnienia i nieistnienia, pozwala mi przy tym poszerzyć rozumienie idei pokoju. Definiuję go zatem nie tylko jako brak wojny, ale jako opanowanie określonych umiejętności. Za jedną z takich umiejętności uznaję etyczne przybliżanie. Łącząc refleksję pedagogiczną z etyczną, rozważam zagadnienia etyki bliskości i dystansu, traktując edukację jako praktykę przybliżania, czyli niwelowania dystansów, w tym dystansu moralnego. Uznaję etyczne przybliżanie za – współcześnie – istotne zadanie edukacyjne i ważną pokojową kompetencję. Edukacja, która przybliża, to równocześnie przestrzeń spotkania i dialogu, ponieważ to dialog stwarza możliwość przełamania przemocy, przymusu i dystansu, które są przeszkodami w budowaniu kultury pokojowego współistnienia.

Słowa kluczowe

edukacja dla pokoju wojna etyka bliskości etyka dystansu obserwator przybliżanie istnienie nieistnienie pokój dialog

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Czasopismo wydawane jest w otwartym modelu (ang. open access), co oznacza, że dostęp do pełnych tekstów jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych nieodpłatnie, bez konieczności logowania się na stronie. Osoby korzystające z czasopisma mogą pobierać publikacje, kopiować je, drukować i przeszukiwać, a także zamieszczać na swoich stronach odnośniki (linki) do pełnych tekstów publikacji czasopisma. Mogą korzystać także w inny sposób z tekstów, o ile nie przekraczają zasad licencji, na których są one opublikowane.

Autorzy zgłaszający tekst do opublikowania w czasopiśmie nie zrzekają się autorskich praw majątkowych do swoich tekstów. O ile nie jest określone inaczej opublikowane teksty dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

 

Licencja Creative Commons

O ile nie jest określone inaczej prawa do tekstów na stronie posiadają ich autorzy, a teksty są dostępne są licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować
Rejman, K. (2022). Pedagogika i (nie)istnienie - egzystencjalna refleksja o edukacji i pokoju. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 24(2(92), 119-143. https://doi.org/10.34862/tce/2022/11/08/0d94-6j42

Referencje

  1. Askins, K. (2015). Being Together: Everyday Geographies and the Quiet Politics of Belonging. ACME: An International E-Journal for Critical Geographies, 14(2), 470-478. https://acme-journal.org/index.php/acme/article/view/1175
  2. Baba Taher. (2013). Ciernie i tulipany (A. Kwiatkowski, tłum.). Wydawnictwo Barbelo.
  3. Badiou, A. (2010). Byt i zdarzenie (P. Pieniążek, tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (Praca oryginalna L’Être et l’Événement wydana w 1988).
  4. Badiou, A. (2009). Etyka. Przewodnik Krytyki Politycznej (P. Mościcki, tłum.). Wydawnictwo Krytyki Politycznej. (Praca oryginalna L’Éthique wydana w 1993).
  5. Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych (J. Doktór, tłum.). PAX. (Praca oryginalna Ich und Du wydana w 1922).
  6. Cervinkova, H. (2014). Przestrzenie publiczne i edukacja. Ku demokracji uczestniczącej. Zoon Politikon, (5), 25-33. https://www.academia.edu/8017668/Przestrzenie_publiczne_i_edukacja_ku_demokracji_uczestnicz%C4%85cej
  7. Chmielecki, A. (2002). Sposoby istnienia. Filo-Sofija, 2(1), 7-21. http://www.filo-sofija.pl/index.php/czasopismo/issue/view/18/showToc
  8. Diop, D. (2021). Bratnia dusza (J. Giszczak, tłum.). Wydawnictwo Cyranka. (Praca oryginalna Frèred’âme wydana w 2018).
  9. Fromm, E. (2012). O sztuce miłości (A. Bogdański, tłum.). Rebis. (Praca oryginalna The Art of Loving wydana w 1956).
  10. Galtung, J. (1969). Violence, Peace and Peace Research. Journal of Peace Research, 6(3), 167-191. https://www.jstor.org/stable/422690
  11. Gawlicz, K., Rudnicki, P., Starnawski, M., Tokarz, T. (red.). (2014). Demokracja i edukacja. Dylematy, diagnozy, doświadczenia. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
  12. Grossman, D. (2010). O zabijaniu. Psychologiczny koszt kształtowania gotowości do zabijania w czasach wojny i pokoju (D. Konowrocka, tłum.). Mayfly. (Praca oryginalna On killing: The psychological cost of learning to kill in war and society wydana w 1995).
  13. Górniewicz, J. (1988). Zagadnienie wyobraźni moralnej. Uwagi wstępne. Studia filozoficzne, (3), 81-88.
  14. Hilberg, R. (2007). Sprawcy, ofiary, świadkowie: zagłada Żydów 1933–1945 (J. Giebułtowski, tłum.). Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Wydawnictwo Cyklady. (Praca oryginalna: Perpetrators, Victims, Bystanders: The Jewish Catastrophe, 19331945 wydana w 1992).
  15. Jabès, E. (2017). Księga Gościnności (P. Tacik, tłum.). Wydawnictwo Austeria. (Praca oryginalna Le livre de l’hospitalité wydana w 2012).
  16. Jabès, E. (2004). Księga Pytań (A. Wodnicki, tłum.), Wydawnictwo Austeria. (Praca oryginalna Le livre de questions wydana w 1963).
  17. Jakimowicz, M. (2021). O tym nie wolno mówić... Zagłada Żydów w opowieściach wspomnieniowych ze zbiorów Dionizjusza Czubali, red. P. Grochowski, D. Czubala, Toruń 2019, ss. 236. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 11, 348-354. https://doi.org/10.26774/wrhm.303
  18. Janicka, E. (2018). Obserwatorzy uczestniczący zamiast świadków i rama zamiast obrzeży. O nowe kategorie opisu polskiego kontekstu Zagłady. Teksty Drugie, (3), 131-147. https://doi.org/10.18318/td.2018.3.8
  19. Kaniowski, A. M. (1999). Supererogacja, zagubiony wymiar etyki. Czyny chwalebne w etykach uniwersalistycznych. Oficyna Naukowa.
  20. Karpiński, M. (2011). Wykrzyknik – Istnienie – Zmiana. Analiza i Egzystencja, (14), 15-42.
  21. Krajewski, W. (2002). O podstawowym - i niepodstawowych sposobach istnienia. Filozofia Nauki, 10(1), 67-82. https://www.fn.uw.edu.pl/index.php/fn/article/view/327
  22. Kowalska-Leder, J. (2020). Kłopotliwa kategoria. Wokół tomu Świadek: jak się staje, czym jest?. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, (16), 792-805. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.656
  23. Kwieciński, Z. (2017). Edukacja publiczna w chybotliwej demokracji. Perspektywa pedagogiki krytycznej. Nauka, (3), 57-70. https://journals.pan.pl/publication/126609/edition/110494/nauka-2017-no-3-edukacja-publiczna-w-chybotliwej-demokracji-perspektywa-pedagogiki-krytycznej-kwiecinski-zbigniew?language=pl
  24. Laclau, E., Mouffe, C. (2007). Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej (S. Królak, tłum.). Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. (Praca oryginalna Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics wydana w 1985).
  25. Lederach, J.P. (2005). The Moral Imagination. The Art and Soul of Building Peace. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/0195174542.001.0001
  26. Labenz, P. (2001). Definicje istnienia. Filozofia Nauki, 9(1), 77-88. https://www.fn.uw.edu.pl/index.php/fn/article/view/273/198
  27. Leek, K. (2018). Pokój w refleksji wybranych filozofów niemieckich a programy szkolne na rzecz wychowania do pokoju. Przypadek programów szkolnych landu Hamburg. Studia z Teorii Wychowania, 9(3), 253-171. https://bibliotekanauki.pl/articles/428368
  28. Martuszewska, J. (2021). Edukacja dla bezpieczeństwa wobec kreowania społeczeństwa odpornego na zagrożenia. Studia Bezpieczeństwa Narodowego, 20(2), 21-32. https://doi.org/10.37055/sbn/146281
  29. Mendel, M., Wiatr, M. (2018). Rodzice siłą demokracji. Pedagogika Społeczna, 17(4), 207-217. http://pedagogikaspoleczna.com/wp-content/uploads/2019/04/PS42018-207-217.pdf
  30. Muszyński, M. (2014). Edukacja i uczenia się – wokół pojęć. Rocznik Andragogiczny, 21, 78-88. https://doi.org/10.12775/RA.2014.004
  31. Piejka, A. (2014). U źródeł szans i możliwości edukacji dla pokoju. Przyszłość. Świat-Europa-Polska, (1), 66-74.
  32. Piwowarczyk, M. (2017). Trudności analizy faktu istnienia. Roczniki Filozoficzne, 65(4), 61-92. https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-4
  33. Pleșu, A. (2019). Minima Moralia. Elementy etyki odstępu (A. Zawadzki, tłum.). Universitas. (Praca oryginalna Minima moralia: elemente pentru o etică a intervalului wydana w 1994).
  34. Przanowska, M. (2018). Zapomniana hermeneutyka pytania a ontologia hermeneutyczna. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, 63, 139-158. http://www.ahf.ifispan.pl/pl/63-przanowska-pytanie?p=logic
  35. Read, H. (2021). Education Through Art. Hassel Street Press.
  36. Reut, M. (2021). O unieważnianiu i ważności humanistyki. Konfrontacje, inspiracje, polemiki. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
  37. Różyńska, J. (2011). Wartość (nie)istnienia. Etyka, 44, 124-147. https://doi.org/10.14394/etyka.452
  38. Różyńska, J. (2013). Złe geny, „złe życie” i koncepcja krzywdy progowej. Etyka, 47, 49-66. https://doi.org/10.14394/etyka.535
  39. Różyńska, J. (2014). „Wolałbym nie istnieć niż żyć w takim stanie”. O koncepcji krzywdy opartej na racjonalnej preferencji Joela Feinberga. Etyka, 49, 59-82. https://doi.org/10.14394/etyka.475
  40. Segiet, W. (2021). Wspólnotowość (w) edukacji. Problem demokratycznego współistnienia. Pedagogia Społeczna Nova, 1(1), 119-136. https://doi.org/10.14746/psn.2021.1.07
  41. Sendyka, R. (2019). Niewinni winni. Strategie bezpieczeństwa mnemonicznego w kraju po Zagładzie. Zagłada Żydów, 15, 754-768. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.2020.15.32
  42. Sendyka, R. (2018). Od obserwatorów do gapiów. Kategoria bystanders i analiza wizualna, Teksty Drugie, (3), 117-130. https://doi.org/10.18318/td.2018.3.7
  43. Silk, J. (1998). Caring at a distance. Ethics, Place and Environment, 1(2), 165-182. https://doi.org/10.1080/1366879X.1998.11644226
  44. Sipińki, B. (2020). Źródło. Esej o dialogu kultur. Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
  45. Skarga, B. (1992). Filozofia różnicy. Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria, 1(1), 47-64.
  46. Szczepan, A. (2020). Wyrodny świadek. Czas Kultury, 36(1), 167-178.
  47. Śliwerski, B. (2020). Kryzys demokracji i reform edukacyjnych po 30 latach transformacji politycznej w Polsce. Resocjalizacja Polska, (19), 179194. https://doi.org/10.22432/pjsr.2020.19.11
  48. Tischner, J. (2004). Myślenie w żywiole piękna. Znak.
  49. Tischner, J. (1977). Przestrzeń obcowania z drugim. Analecta Cracoviensia, 9, 67-86. https://doi.org/10.15633/acr.2926
  50. Tochman, W. (2010). Dzisiaj narysujemy śmierć. Wydawnictwo Czarne.
  51. Tutu, D. (1999). No future without forgiveness. Doubleday.
  52. Wieviorka, M. (2009). Violence. A New Approach (D. Macey, tłum.). SAGE Publication. (Praca oryginalna La Violence wydana w 2005). https://doi.org/10.4135/9781446269589
  53. Wincław, D. (2016). Obcy czy po prostu Inny? Wybrane etyczne aspekty dehumanizacji. Kultura i Wartości, (19), 93-115. https://doi.org/10.17951/kw.2016.19.93
  54. Włodarczyk, R. (2021). Mimowolne morderstwa, mściciele krwi i miasta schronienia. O gościnnościach i azylach u Emmanuela Lévinasa i Jacquesa Derridy. W: R. Włodarczyk, Utopia i edukacja. Studia z filozofii, teorii edukacji i pedagogiki azylu (s. 227-252). Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
  55. Wojtysiak, J. (2017). Jeszcze o istnieniu – próba rekapitulacji. Roczniki Filozoficzne, 65(4), 93-114. https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-5