Main Article Content

Abstract

The aim of this essay is to reconstruct Henry Giroux?s critique of positivism and to show that it represents one of the leading themes of his critical educational thought. I want to argue that Giroux?s contention that rationality which dominates the contemporary view of schooling and curriculum ? as rooted in the narrow concerns for effectiveness, instrumentality of knowledge, behavioral objectives, and scientism ? relies heavily on those critical theories of society and culture that emerged from the members of the Frankfurt School (M. Horkheimer, Th. Adorno, J. Habermas, H. Marcuse). This major influence guides Giroux in his analyses of positivist rationality in education, yet it also allows him to shift attention from positivism as a specific philosophical movement to positivism as a form of cultural hegemony culminating in the current crisis of culture and reason. In order to further illuminate the decisive influence of the Frankfurt School on the discourse of critical pedagogy, I offer a modest historical reflection on cultural phenomena and some major philosophical systems that laid fundaments for the ongoing assault of the instrumental reason on practical and ethical, political and public, and critical thinking.

Keywords

Giroux Szkoła Frankfurcka pedagogika krytyczna pozytywizm pragmatyzm rozum instrumentalny Giroux Frankfurt School critical pedagogy positivism pragmatism instrumental reason

Article Details

How to Cite
Kruszelnicki, W. (2017). Critical Theory and Henry Giroux? Education Philosophy: the Concept of ?Positivism Culture?. INSTED: Interdisciplinary Studies in Education & Society, 20(2(78), 7–27. Retrieved from https://insted-tce.pl/ojs/index.php/tce/article/view/261

References

  1. ADORNO T.W., 1976, The Positivist Dispute in German Sociology, transl. G. Adey, D. Frisby, Heinemann, London.
  2. ALTHUSSER L., 2006, Ideologia i aparaty ideologiczne państwa, przeł. A. Staroń, Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
  3. AMSTERDAMSKI S., 1983, Między historią a metodą, PIW, Warszawa.
  4. ARONOWITZ S., 1971, Introduction, [in:] M. Horkheimer, Critical Theory: Selected Essays, transl. M.J. O’Connell et. al., Continuum, New York.
  5. BARKER Ch., 2005, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, przeł. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  6. CARNAP R., 1930, Die alte und die neue Logik, Erkentniss, vol. 1, nr 1.
  7. CZEREPANIAK-WALCZAK M., 2013a, Wprowadzenie, [w:] M. Czerepaniak-Walczak, Fabryki dyplomów czy Universitas?, Impuls, Kraków.
  8. CZEREPANIAK-WALCZAK M. (red.), 2013b, Fabryki dyplomów czy Universitas?, Impuls, Kraków.
  9. DAHMS H.F., 2011, The Vitality of Critical Theory, Emerald Group Publishing, Ltd., Bingley.
  10. DEWEY J., 1916, Essays in Experimental Logic, University of Chicago Press, Chicago.
  11. FOUCAULT M., 2000, Czym jest Oświecenie?, [w:] M. Foucault, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, przeł. D. Leszczyński, L. Rasiński, PWN, Warszawa.
  12. GIROUX H.A., 1979, Schooling and the Culture of Positivism: Notes on the End of History, Educational Theory, Vol. 29, No. 4.
  13. GIROUX H.A., 1992, Liberal Arts Education and the Struggle for Public Life: Dreaming about Democracy, [in:] D.J. Gless, B. Herrnstein Smith (eds.), The Politics of Liberal Education, Duke University Press, Durham–London.
  14. GIROUX H.A., 1997, Schooling and the Culture of Positivism: Notes on the End of History, [w:] H.A. Giroux, Pedagogy and the Politics of Hope: Theory, Culture, and Schooling, Westview Press, Boulder.
  15. GIROUX H.A., 2003, The Abandoned Generation: Democracy Beyond the Culture of Fear, Palgrave MacMillan, New York.
  16. GIROUX H.A., 2014, Neoliberalism’s War on Higher Education, Haymarket Books, Chicago.
  17. HABERMAS J., 1971, Knowledge and Human Interests, transl. J.J. Shapiro, Beacon Press, Boston.
  18. HABERMAS J., 1983, Dogmatyzm, rozum i decyzja – teoria i praktyka w cywilizacji naukowej, [w:] J. Habermas, Teoria i praktyka, przeł. M. Łukasiewicz, Z. Krasnodębski, PIW Warszawa.
  19. HABERMAS J., 1999, Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, przeł. A.M. Kaniowski, PWN, Warszawa.
  20. HABERMAS J., 2002, Teoria działania komunikacyjnego, t. 2, przeł. A.M. Kaniowski, PWN, Warszawa.
  21. HELD D., 1980, Introduction to Critical Theory: Horkheimer to Habermas, University of California Press, Berkeley.
  22. HINDESS B., 1977, Philosophy and Methodology in the Social Sciences, Harvester Press, Hassocks.
  23. HORKHEIMER M., 1971, Critical Theory: Selected Essays, transl. M.J. O’Connell et al., Continuum, New York.
  24. HORKHEIMER M., 1974, Eclipse of Reason, Seabury Press, New York.
  25. HORKHEIMER M., 2007, Krytyka rozumu instrumentalnego, przeł. H. Walentowicz, Scholar, Warszawa.
  26. JAMES W., 1924, Some Problems of Philosophy: A Beginning of an Introduction to Philosophy, Longman, Green & Co., New York.
  27. KORALEWICZ J., ZIÓŁKOWSKI M., 2003, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988–2000, Scholar, Warszawa.
  28. KRUSZELNICKI M., 2013, Uniwersytet jako wspólnota audytowanych, Lewica.pl, http://www.lewica.pl/?id=27811&tytul=Micha%B3-Kruszelnicki:-Uniwersytet-jako-wsp%F3lnota-audytowanych, [dostęp: 14.01.2017].
  29. KRUSZELNICKI M., KRUSZELNICKI W., 2015, Triumf nowego instrumentalizmu w polskim szkolnictwie wyższym. Interwencje socjopedagogiczne, [w:] E. Starzyńska-Kościuszko, A. Kucner, P. Wasyluk (red.), Oblicza współczesności, Wydawnictwo IF UWM, Olsztyn.
  30. KRUSZELNICKI W., 2012, Zwrot refleksyjny w antropologii kulturowej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  31. KWAŚNICA R., 2014, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego: o potrzebie refleksyjności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  32. KWIECIŃSKI Z., 1995, Kryzys społeczeństwa wychowującego. (Hipotezy ostrzegawcze – propozycje naprawy), [w]: Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji, Transhumana, Olecko.
  33. KWIECIŃSKI Z., 2007, Epidemie społeczne w środowisku akademickim, [w:] Z. Kwieciński, Między patosem a dekadencją, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  34. MARCUSE H., 1941, Reason and Revolution, Oxford University Press, New York.
  35. MNiSW, 2010, Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego, Warszawa.
  36. RUTKOWIAK J., 2010, Czy istnieje edukacyjny program ekonomii korporacyjnej?, [w:] J. Rutkowiak, E. Potulicka, Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków.
  37. RUTKOWIAK J., RODZIEWICZ E., 2011, Ratowanie uniwersytetu. Refleksja w „oku ogólności” nad końcem Ducha (z Joanną Rutkowiak i Ewą Rodziewicz rozmawiają Alicja Jurgiel i Piotr Zamojski), Ars Educandi, nr VIII.
  38. SIEMEK M., 1994, Rozum między światłem a cieniem oświecenia (Posłowie do wydania polskiego:), M. Horkheimer, T.W. Adorno, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  39. SLOTERDIJK P., 2008, Krytyka cynicznego rozumu, przeł. P. Dehnel, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
  40. SZACKI J., 2004, Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa.
  41. SZWABOWSKI O., 2014, Uniwersytet – fabryka – maszyna. Uniwersytet w perspektywie radykalnej, Książka i Prasa, Warszawa.
  42. WITKOWSKI L., 2010, O stanie i problemach recepcji amerykańskiej pedagogiki radykalnej w Polsce, [w:] H.A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Impuls, Kraków.
  43. ZAMOJSKI P., 2014, Od demaskacji ku budowaniu. Po-krytyczna perspektywa badań pedagogicznych, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, vol. 17, nr 3.