Article Sidebar

Submitted
June 10, 2020
Published
December 31, 2018
Download
pdf (Język Polski)
Statistic
Read Counter : 85 Download : 52

Main Article Content

Abstract

The text discusses selected themes related to "reclaim education" and non-formal education practices that can support teachers and students in their efforts to change schools and school curricula. The critique of education outlined in the article is rooted in critical pedagogy. Anti-discrimination education, which I present as a tool for reclaiming education and knowledge, exemplifies the possibilities of educational change emerging on the margins of the educational system. The critique of school is accompanied by a critique of neoliberalism and neo-conservatism.

Keywords

pedagogika krytyczna edukacja antydyskryminacyjna odzyskiwanie edukacji krytyka szkoły edukacja społecznie zaangażowana critical pedagogy anti-discrimination education reclaim education school critique socially engaged education

Article Details

License

Copyright (c) 2018 Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

TCE (INSTED) is an open access journal, which means that access to the full texts is free of charge. People using the journal may download publications, copy and print them, as well as post on their websites links to the full texts of the journal's publications. Texts can be used as long as readers do not exceed the licenses. Authors submitting manuscripts for publication obtain copyrights. Unless otherwise specified, published texts are available under the Creative Commons Attribution - Share Alike 4.0 International license.

How to Cite
Rudnicki, P. (2018). "Reclaim Education": Non-Formal Educational Practices for Educational Change ? the Perspective of Anti-Discrimination Education. INSTED: Interdisciplinary Studies in Education & Society, 21(Specjalny), 55–67. Retrieved from https://insted-tce.pl/ojs/index.php/tce/article/view/207
Download Citation
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

References

  1. Abramowicz M. (red.), 2011, "Wielka nieobecna" - o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań. Pobrano z: http://www.tea.org.pl/userfiles/file/Wielka_nieobecna_raport.pdf.
  2. Ambroziak A., 2018, Rząd nie chce walczyć z faszyzmem. Znamy rekomendacje rządowego zespołu. oko.press. Pobrano z: https://oko.press/jak-poprawiac-by-nie-poprawic-za-duzo-znamy-rekomendacje-rzadowego-zespolu-ds-walki-z-faszyzmem-news-oko-press/.
  3. Aronowitz S., Giroux H.A., 2003, Education Under Siege. The Conservative, Liberal, and Radical DebateOver Schooling, Routledge & Kegan Paul, London.
  4. Bacia E., Gieniusz A.M., Makowski G., Pazderski F., 2015, Kształtowanie kompetencji społecznych i obywatelskich przez organizacje pozarządowe w Polsce, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
  5. Barzykowski K., Grzymała-Moszczyńska H. (red.), 2013, Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości oraz wielojęzyczności, ORE, Warszawa.
  6. Bell hooks, 2013, Teoria feministyczna. Od marginesu do centrum, tłum. E. Majewska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  7. Branka M., Cieślikowska D. (red.), 2010, Edukacja antydyskryminacyjna. Podręcznik trenerski, Vill a Dedicus, Warszawa.
  8. Branka M., Cieślikowska D., Latkowska J. (red.), 2013, (Nie) warto się różnić? Dylematy i wyzwanie metodologiczne edukacji antydyskryminacyjnej, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa.
  9. Charycka B., Gumkowska M., 2018, Kondycja organizacji pozarządowych 2018, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa.
  10. Chętkowski D., 2011, Logo biedy, [w:] D. Obidniak (red.), Czytanki o edukacji. Dyskryminacja, ZNP, Warszawa.
  11. Chmura-Rutkowska I., 2012, Przemoc rówieśnicza w gimnazjum a płeć. Kontekst społeczno-kulturowy, Forum Oświatowe, 46(1), 41-73.
  12. Chmura-Rutkowska, I., Głowacka-Sobiech, E., & Skórzyńska, I. (2015). "Niegodne historii"? O nieobecności i stereotypowych wizerunkach kobiet w świetle podręcznikowej narracji historycznej w gimnazjum. Poznań: WN UAM.
  13. Chomczyńska-Rubacha M., 2011, Płeć i szkoła. Od edukacji rodzajowej do pedagogiki rodzaju, WN PWN, Warszawa.
  14. Cox B., Weiler S.C., Cornelius L.M., 2013, The Costs of Education. Revenue and Spending in Public, Private and Charter Schools, ProActive Publications, Lancaster.
  15. Czerniejewska I. (red.), 2005, Antydyskryminacja na co dzień, Stowarzyszenie "Jeden świat", Poznań.
  16. Dąbrowski M., Obidniak D., 2013, Pozwólmy dzieciom myśleć, [w:] Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa, s. 84-109.
  17. Dolata R., Pieniążek P., 2013, Możemy obudzić się w kraju o strukturze kastowej, [w:] Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  18. Dora M., 2013, Lepiej nie mówić. O edukacji seksualnej w Polsce, Przegląd Pedagogiczny, (2), s. 101-107.
  19. Dziemianowicz-Bąk A., Dzierzgowski J., 2014, Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie szkół stowarzyszeniom - kontekst, proces i skutki przemian edukacyjnych w społecznościach lokalnych na podstawie analizy studiów przypadku, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
  20. Frank T., 2008, Co z tym Kansas? Czyli opowieść o tym, jak konserwatyści zdobyli serce Ameryki, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  21. Freire P., 2000, Pedagogy of the Oppressed, Bloomsbury Academic, New York.
  22. Freire P., 2005, Teachers As Cultural Workers: Letters to Those Who Dare Teach With New Commentary by Peter McLaren, Joe L. Kincheloe, and Shirley Steinberg (Expanded edition), Westview Press, Boulder, Colo.
  23. Freire P., Giroux, H.A., 2010, Edukacja, polityka i ideologia, [w:] H.A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Impuls, Kraków, s. 185-199.
  24. Freire P., Macedo D.P., 2010, Dialog: Kultura, język, rasa, [w:] H. Červinková, D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, tłum. M. Starnawski, WN DSW, Wrocław, s. 231-262.
  25. Gawlicz K., 2015, Ocalić demokrację: Duńskie przedszkola prywatne i niezależne w epoce neoliberalizmu, Studia Pedagogiczne, LXVIII.
  26. Gawlicz, K., Rudnicki P., Starnawski M. (red.), 2015, Dyskryminacja w szkole. Obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa.
  27. Gilligan C., 2013, Chodźcie z nami! Psychologia i opór, tłum. S. Kowalski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  28. Giroux H.A., 2014, Neoliberalism's War on Higher Education, Haymarket Books, Chicago, Il.
  29. Giroux H. A., 2010, Naga pedagogia i przekleństwo neoliberalizmu: Przemyśleć edukację wyższą jako praktykę wolności, tłum. P. Zamojski, [w:] H.A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna.
  30. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków.
  31. Hernik K., Malinowska K., Piwowarski R., Przewłocka J., Smak M., Wichrowski A., 2014, Polscy nauczyciele i dyrektorzy na tle międzynarodowym. Główne wyniki badania TALIS 2013. Pobrano z: Instytut Badań Edukacyjnych website: http://tinyurl.com/nb6vyek.
  32. Hochschild A.R., 2017, Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  33. Hooks bell, 1994, Teaching to Transgress: Education as the Practice of Freedom, Routledge, New York.
  34. Hort on M., Freire P., 1990, We Make the Road by Walking Conversations on Education and Social Change, Temple University Press, Philadelphia.
  35. Humm el A., 2015, Edukacja globalna w dialogu z antropologią, [w:] M. Kuleta-Hulboj, M. Gontarska (red.), Edukacja globalna. Polskie konteksty i inspiracje, WN DSW, Wrocław, s. 115-127.
  36. Jasikowska K., 2018, Zmieniając świat! Edukacja globalna między zyskiem a zbawieniem, Impuls, Kraków.
  37. Jasikowska K., Pająk-Ważna E., Klarenbach M., 2015, Edukacja globalna w Małopolsce. Podmioty - Praktyki - Konteksty, Impuls, Kraków.
  38. Józefowska A., Konarzewska M., 2013, Nie zastąpimy edukacji systemowej, [w:] Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  39. Kincheloe J.L., 1997, Changing multiculturalism, Open University Press, Buckingham.
  40. Klorek N., Kubin K. (red.), 2012, Innowacyjne rozwiązania w pracy z dziećmi cudzoziemskimi w systemie edukacji. Przykłady praktyczne. Pobrano z: http://ffrs.org.pl/wp-content/uploads/Innowacyjne-rozwi%C4%85zania_Seria-M_publikacja-pdf.pdf.
  41. Konarzewska M., 2013, Spektakl heteronormy w szkole, [w:] Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa, s. 306-317.
  42. Kopciewicz L., 2007, Rodzaj i edukacja. Studium fenomenograficzne z zastosowaniem teorii społecznej Pierre`a Bourdieu, WN DSW, Wrocław.
  43. Krawczyk E., Kopcińska P. (red.), 2014, W świat z klasą. Edukacja globalna na zajęciach historii w gimnazjum. Pobrano z: www.ceo.org.pl/globalna.
  44. Kuroń J., 2002, Działanie. Jeśli nie panujemy nad swoim życiem, ono panuje nad nami, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
  45. Kwiecień P., 2014, Edukacja antydyskryminacyjna w Polsce - przegląd działań. Pobrano z: Fundacja "Wiedza Lokalna" website: http://www.siectolerancji.pl/sites/default/files/upload/Edukacja%20antydyskryminacyjna%20w%20Polsce.pdf.
  46. Kwieciński Z., 2009, Demokracja jako zadanie edukacyjne i problem dla pedagogiki, [w:] B. Śliwerski (red.), Teoretyczne podstawy edukacji alternatywnej, Impuls, Kraków.
  47. Mazurczak A., Godzisz P., 2017, Przestępstwa motywowane uprzedzeniami. Analiza i zalecenia, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
  48. McLaren P., 2015, Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, WN DSW, Wrocław.
  49. McLaren P., Kincheloe J.L. (red.), 2007, Critical Pedagogy: Where Are We Now?, Peter Lang International Academic Publishers, New York.
  50. Michałowska D.A., 2013, Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne, WN UAM, Poznań.
  51. Obidniak D. (red.), 2014, Czytanki o edukacji. Ukryta prywatyzacja, Związek Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa.
  52. Orłowski M., Suchecka J., 2015, On siewcą, ona glebą, czyli edukacja seksualna po polsku. Gazeta Wyborcza. Pobrano z: http://wyborcza.pl/1,75478,17668441,On_siewca__ona_gleba__czyli_edukacja_seksualna_po.html#ixzz3igl7RN9j.
  53. Pawłowski Ł., 2017, Pękające granice, rosnące mury. Populizm czy solidarność?, Biblioteka Kultury Liberalnej, Warszawa.
  54. Potulicka E., 2010, Pytania o skutki neoliberalizmu. Aspekt społeczny, [w:] E. Potulicka, J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków, s. 323-337.
  55. Potulicka E., 2014. Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy, Impuls, Kraków.
  56. Potulicka E., Hildebr andt-Wypych D., Czech-Włodarczyk C. (red.), 2013, Systemy edukacji w krajach europejskich, Impuls, Kraków.
  57. Rawłuszko M., 2016, Szkoła równości. Dziennik praktyk. Wywiady z praktykami i praktyczkami edukacji antydyskryminacyjnej, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa.
  58. Reclaimingschools.org., 2018. Pobrano z: https://reclaimingschools.org/.
  59. Rudnicki P., 2016a, Edukujące organizacje pozarządowe jako miejsca pracy. Neoliberalne uwikłania trzeciego sektora, Dyskursy Młodych Andragogów, (17), s. 9-23.
  60. Rudnicki P., 2016b, Pedagogie małych działań. Krytyczne studium alternatyw edukacyjnych, WN DSW, Wrocław.
  61. Rutkowiak J., 2010, Czy istnieje edukacyjny program ekonomii korporacyjnej?, [w:] E. Potulicka, J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków.
  62. Rzekanowski J., 2013, AAA oddam szkołę. Jakie konsekwencje komercjalizacji ponoszą uczniowie i uczennice, [w:] Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  63. Scapp R., 2016, Reclaiming Education. Moving Beyond the Culture of Reform, Palgrave Macmillan, New York.
  64. Shor I., 1992, Empowering Education. Critical Teaching for Social Change, The University of Chicago Press, Chicago-London.
  65. Sierakowski S., 2017, Dlaczego coraz częściej dajemy się uwieść populizmowi. polityka.pl. Pobrano z: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1693680,1,dlaczego-coraz-czesciej-dajemy-sie-uwiesc-populizmowi.read.
  66. Skura P., 2013, Gmina Hanna pozbyła się wszystkich szkół samorządowych. MEN to legalizuje i chroni gminę przed bankructwem, Głos Nauczycielski. Pobrano z: http://www.glos.pl/node/10564.
  67. Sowa J., 2010, Prekariat - proletariat epoki globalizacji, [w:] J. Sokołowska (red.), Robotnicy opuszczają miejsca pracy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź.
  68. Sowa J., Szadkowski K. (red.), 2011, EduFactory. Samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy, Korporacja Ha!art, Kraków.
  69. Stańczyk P., 2016, Interesy, ekonomia i emancypacja. O powrocie pedagogiki krytycznej do zagadnień społeczno-ekonomicznych i pojęciu interwencji, Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja, 74(2).
  70. Suchecka J., 2012, Biedne dziecko ma gorszy obiad. Pobr ano z: Poznan.gazeta.pl website: http://poznan.gazeta.pl/poznan/1,89336,11275802,Biedne_dziecko_ma_gorszy_obiad.html
  71. Suchecka J., 2017, Siódmoklasiści przeciążeni po reformie. Rzecznik praw dziecka znów pisze do Zalewskiej. Gazeta Wyborcza. Pobrano z: http://wyborcza.pl/7,75398,22723653,siodmoklasisci-przeciazeni-po-reformie-rzecznik-praw-dziecka.html.
  72. Suchecka J., 2018, "Tęczowy piątek" rozdrażnił prawicę. Jedna szkoła już się wycofała. "Pojawiły się groźby". wyborcza.pl. Pobrano z: http://wyborcza.pl/7,75398,24093271,teczowy-piatek-rozdraznil-prawice-jedna-szkola-juz-sie-wycofala.html.
  73. Szkudlarek T., 2010, Po co nam dziś pedagogika krytyczna?, [w:] Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Oficyna Wydawnicza "Impuls".
  74. Szkudlarek T., Śliwerski B., 2009, Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki (IV), Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków.
  75. Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, 2017, Edukacja antydyskryminacyjna TU, Edukacja globalna
  76. TERAZ - łączenie perspektyw antydyskryminacyjnej i globalnej w edukacji formalnej i pozaformalnej. Pobrano z: http://www.atd.org.pl/wp-content/uploads/2013/03/Edukacja-Antydyskryminacyjna-Tu_Edukacja-globalna-Teraz_Towarzystwo-Edukacji-Antydyskryminacyjnej_2017.pdf
  77. Williams J., 2011, Pedagogika długu, tłum P. Kowzan, M. Zielińska, [w:] J. Sowa, K. Szadkowski (red.), EduFactory. Samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy, Korporacja Ha!art, Kraków.
  78. Zakaria F., 2018, Przyszłość wolności. Nieliberalna demokracja w Stanach Zjednoczonych i na świecie, tłum. T. Bieroń, Biblioteka Kultury Liberalnej, Warszawa.
  79. Zamojska E., 2011, Ideologie edukacyjne a konstruowanie podręczników szkolnych, [w:] M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Podręczniki i poradniki. Konteksty, dyskursy, perspektywy, Impuls, Kraków, s. 49-68.
  80. Zamojska E., 2012, "Murzynek Bambo wiecznie żywy!" Rzeczywistość politycznej poprawności w podręcznikach szkolnych, Przegląd Pedagogiczny, (2), 53-66.