Main Article Content
Abstract
The preschool age has a significant impact on a child school functioning. During this stage of development we can observe the changes in the meaning of natural and cultural processes which affect the ways of coping with particular tasks. Such cultural skills as using language, counting, drawing, etc. become a basis of the adaptation. Mastering those skills depends on the stage of the development of psychical functions. It is crucial to notice whether they are activated and incorporated in a cultural or rather a natural system. A child who is under the influence of the natural-activation system, though it is objectively immersed in cultural environment (such as home, backyard, kindergarten), would be more sensitive to sounds, images and smells than to their meanings. The mechanisms of such child?s adaptation are focused on physical aspects of the environment and not on social ones. Its mechanisms of adaptation are based on direct ways of behaving, but not on behaviors in which the use of the cultural skills is necessary. The earlier the change of a preschool child?s system of activation occurs, the more time it will have to develop culturally its higher psychical functions (scaffolding) to the level which increases the probability of success in school and its environment.
Keywords
Article Details
TCE (INSTED) is an open access journal, which means that access to the full texts is free of charge. People using the journal may download publications, copy and print them, as well as post on their websites links to the full texts of the journal's publications. Texts can be used as long as readers do not exceed the licenses. Authors submitting manuscripts for publication obtain copyrights. Unless otherwise specified, published texts are available under the Creative Commons Attribution - Share Alike 4.0 International license.
References
- ARNETT J.J., 2000, Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties, American Psychologist, 55 (5).
- BALBUS S., 1980, Wygotski i jego teoria kultury: psychologia, język, sztuka, [w:] L.S. Wygotski, Psychologia sztuki, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
- BERŠEDOVA L.I., 1999, Psichologičeskaja gotownost k perechodu na nowyj etap vozrostnogo razvitija kak ličnostnoe novoobrazowanie kritičeskich periodov, Dissertacija, Moskva.
- BJIRKLUND D.F., BERING J.M., 2009, Duże mózgi, powolny rozwój i złożoność społeczna: rozwojowe i ewolucyjne źródła poznania społecznego, [w:] A. Klawiter (red. nauk.), Formy aktywności umysłu, Ewolucja i złożone struktury poznawcze, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- BOŽOVIČ L.I., 1968, Ličnost i ejo formirovanie v detskom vozraste, Prosveščenie, Moskva.
- BOŽOVIČ L.I., 1972, Problema razvitija motivacionnoj sfery rebionka, [w:] L.I. Božovič (red.), Izučenie motivacii povedenija detej i podrostkov, Pedagogika, Moskva.
- BRONFENBRENNER U., 1989, Ecological systems theory, Annals of Child Development, 6.
- ELKONIN D.B., 1971, K probleme periodizacii psichičeskogo razvitija v detskom vozraste, Voprosy Psichologii, 4.
- FILIPIAK E., 2012, Produkty kultury uczenia się uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum, Forum Oświatowe, 1 (46).
- GIDDENS A., 2010, Nowoczesność i tożsamość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- GOTTLIEB G., 2007, Probabilistic epigenesist, Developmental Science, 10, 1.
- GUT M., 2007, Zmiany plastyczne w zdrowym i chorym mózgu, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, t. 56, 1–2.
- GUTKINA N.I., 2000, Psichologičeskaja gotovnost k škole, Akademičeskij Proekt, Moskwa.
- HEYES C., 2009, Cztery drogi ewolucji poznawczej, [w:] A. Klawiter (red. nauk.), Formy aktywności umysłu. Ewolucja i złożone struktury poznawcze, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- IBE, 2012, Wyniki badania 6- i 7-latków na starcie szkolnym (eduentuzjasci.pl/wydarzenia/852-wynikibadania-6-i-7-latkow-na-starcie-szkolnym.html?gclid=CPCvg-eY0MICFU6WtAodG3QA8w)
- INGOLD T., 2009, Ewoluujące umiejętności, [w:] A. Klawiter (red. nauk.), Formy aktywności umysłu. Ewolucja i złożone struktury poznawcze, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- JELAGINA M.G., 1989, Krizis 7 let i podchod k ego izučeniu, Novye Isledovanija v Psichologii i Vozrostnoj Fiziologii, 1.
- KACZMAREK M., ŁASTOWSKI K., 2004, Ewolucja a epigeneza, [w:] K. Łastowski (red.), Teoria i metoda w biologii ewolucyjnej, Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki, 7 (20), Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
- Komisja Europejska, 2007, Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie. Europejskie ramy odniesienia, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
- KOSSUT M., 2005, Neuroplastyczność, [w:] J. Zagrodzka, T. Górska, A. Grabowska (red.), Mózg i zachowanie, PWN, Warszawa.
- LEONTIEW A.N., 1985, Działalność a osobowość, [w:] J. Reykowski, O.W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
- LERNER R.M., 2002, Concepts and Theories of Human Development, Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers, Mahwah, New Jersey.
- LEWIN K., 1952, Field theory in social science, [in:] D. Cartwright (ed.), Field theory in social science; selected theoretical papers, Social Science Paperbacks, London.
- LUYCKX K., SCHWARTZ S., BERZONSKY M., SOENENS B., VANSTEENKISTE M., SMITS I., GOOSSENS L., 2008, Capturing ruminative exploration: extending the four dimensional model of identity formation in late adolescence, Journal of Research in Personality, 42.
- PALIVANOVA K.N., 1994, Psichologičeskij analiz krizisov vozrostnogo razvitija, Voprosy Psichologii, 1.
- PALIVANOVA K.N., 2000, Psichologija vozrostnych krizisov, Izdatelnyj centr, Moskva.
- SMYKOWSKI B., 2004, O badaniu znaczenia nowych zjawisk kulturowych w procesach rozwoju człowieka, Forum Oświatowe, 1 (30).
- SMYKOWSKI B., 2005, Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, [w:] A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, GWP, Gdańsk.
- SMYKOWSKI B., 2012, Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
- SMYKOWSKI B., 2014, Analiza gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, [w:] A. Basińska, T. Pietrala, U. Zielińska, D. Pietrala, K. Dziubalska-Kołaczyk (red.), Tablit – Innowacyjny program wychowania przedszkolnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
- TOMASELLO M., 1999, The Human Adaptation for Culture, Annual Rewiews, 28.
- WILSON E.O., 2000, Socjobiologia, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
- WYGOTSKI L.S., 1971, Wybrane prace psychologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- WYGOTSKI L.S., 1978, Narzędzie i znak w rozwoju dziecka, PWN, Warszawa.
- VYGOTSKI L.S., 1983a, K voprosu o kompensatornych processach v razvitii umstvenno otstalogo rebionka, [w:] T.A. Vlasova (red.), Sobranie sočinenij v šesti tomach, Pedagogika, Moskva.
- VYGOTSKI L.S., 2005, Problema kulturnogo razvitija rebionka, [w:] L.S. Vygotski, Psichologija razvitija čeloweka, Izdatelstvo Smysl, Moskva.
- WYGOTSKI L.S., 2002a, Problem wieku rozwojowego, [w:] A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
- WYGOTSKI L.S., 2002c, Kryzys siódmego roku życia, [w:] A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
- WYGOTSKI L.S., 2002b, Zabawa i jej rola w rozwoju dziecka, [w:] A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
- YASNITSKY A., 2011, Vygotsky Circle as a Personal Network of Scholars: Restoring Connections Between People and Ideas, Integrative Psychological and Behavioral Science, 45.
References
ARNETT J.J., 2000, Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties, American Psychologist, 55 (5).
BALBUS S., 1980, Wygotski i jego teoria kultury: psychologia, język, sztuka, [w:] L.S. Wygotski, Psychologia sztuki, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
BERŠEDOVA L.I., 1999, Psichologičeskaja gotownost k perechodu na nowyj etap vozrostnogo razvitija kak ličnostnoe novoobrazowanie kritičeskich periodov, Dissertacija, Moskva.
BJIRKLUND D.F., BERING J.M., 2009, Duże mózgi, powolny rozwój i złożoność społeczna: rozwojowe i ewolucyjne źródła poznania społecznego, [w:] A. Klawiter (red. nauk.), Formy aktywności umysłu, Ewolucja i złożone struktury poznawcze, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
BOŽOVIČ L.I., 1968, Ličnost i ejo formirovanie v detskom vozraste, Prosveščenie, Moskva.
BOŽOVIČ L.I., 1972, Problema razvitija motivacionnoj sfery rebionka, [w:] L.I. Božovič (red.), Izučenie motivacii povedenija detej i podrostkov, Pedagogika, Moskva.
BRONFENBRENNER U., 1989, Ecological systems theory, Annals of Child Development, 6.
ELKONIN D.B., 1971, K probleme periodizacii psichičeskogo razvitija v detskom vozraste, Voprosy Psichologii, 4.
FILIPIAK E., 2012, Produkty kultury uczenia się uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum, Forum Oświatowe, 1 (46).
GIDDENS A., 2010, Nowoczesność i tożsamość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
GOTTLIEB G., 2007, Probabilistic epigenesist, Developmental Science, 10, 1.
GUT M., 2007, Zmiany plastyczne w zdrowym i chorym mózgu, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, t. 56, 1–2.
GUTKINA N.I., 2000, Psichologičeskaja gotovnost k škole, Akademičeskij Proekt, Moskwa.
HEYES C., 2009, Cztery drogi ewolucji poznawczej, [w:] A. Klawiter (red. nauk.), Formy aktywności umysłu. Ewolucja i złożone struktury poznawcze, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
IBE, 2012, Wyniki badania 6- i 7-latków na starcie szkolnym (eduentuzjasci.pl/wydarzenia/852-wynikibadania-6-i-7-latkow-na-starcie-szkolnym.html?gclid=CPCvg-eY0MICFU6WtAodG3QA8w)
INGOLD T., 2009, Ewoluujące umiejętności, [w:] A. Klawiter (red. nauk.), Formy aktywności umysłu. Ewolucja i złożone struktury poznawcze, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
JELAGINA M.G., 1989, Krizis 7 let i podchod k ego izučeniu, Novye Isledovanija v Psichologii i Vozrostnoj Fiziologii, 1.
KACZMAREK M., ŁASTOWSKI K., 2004, Ewolucja a epigeneza, [w:] K. Łastowski (red.), Teoria i metoda w biologii ewolucyjnej, Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki, 7 (20), Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
Komisja Europejska, 2007, Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie. Europejskie ramy odniesienia, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
KOSSUT M., 2005, Neuroplastyczność, [w:] J. Zagrodzka, T. Górska, A. Grabowska (red.), Mózg i zachowanie, PWN, Warszawa.
LEONTIEW A.N., 1985, Działalność a osobowość, [w:] J. Reykowski, O.W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
LERNER R.M., 2002, Concepts and Theories of Human Development, Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers, Mahwah, New Jersey.
LEWIN K., 1952, Field theory in social science, [in:] D. Cartwright (ed.), Field theory in social science; selected theoretical papers, Social Science Paperbacks, London.
LUYCKX K., SCHWARTZ S., BERZONSKY M., SOENENS B., VANSTEENKISTE M., SMITS I., GOOSSENS L., 2008, Capturing ruminative exploration: extending the four dimensional model of identity formation in late adolescence, Journal of Research in Personality, 42.
PALIVANOVA K.N., 1994, Psichologičeskij analiz krizisov vozrostnogo razvitija, Voprosy Psichologii, 1.
PALIVANOVA K.N., 2000, Psichologija vozrostnych krizisov, Izdatelnyj centr, Moskva.
SMYKOWSKI B., 2004, O badaniu znaczenia nowych zjawisk kulturowych w procesach rozwoju człowieka, Forum Oświatowe, 1 (30).
SMYKOWSKI B., 2005, Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, [w:] A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, GWP, Gdańsk.
SMYKOWSKI B., 2012, Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
SMYKOWSKI B., 2014, Analiza gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, [w:] A. Basińska, T. Pietrala, U. Zielińska, D. Pietrala, K. Dziubalska-Kołaczyk (red.), Tablit – Innowacyjny program wychowania przedszkolnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
TOMASELLO M., 1999, The Human Adaptation for Culture, Annual Rewiews, 28.
WILSON E.O., 2000, Socjobiologia, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
WYGOTSKI L.S., 1971, Wybrane prace psychologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
WYGOTSKI L.S., 1978, Narzędzie i znak w rozwoju dziecka, PWN, Warszawa.
VYGOTSKI L.S., 1983a, K voprosu o kompensatornych processach v razvitii umstvenno otstalogo rebionka, [w:] T.A. Vlasova (red.), Sobranie sočinenij v šesti tomach, Pedagogika, Moskva.
VYGOTSKI L.S., 2005, Problema kulturnogo razvitija rebionka, [w:] L.S. Vygotski, Psichologija razvitija čeloweka, Izdatelstvo Smysl, Moskva.
WYGOTSKI L.S., 2002a, Problem wieku rozwojowego, [w:] A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
WYGOTSKI L.S., 2002c, Kryzys siódmego roku życia, [w:] A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
WYGOTSKI L.S., 2002b, Zabawa i jej rola w rozwoju dziecka, [w:] A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
YASNITSKY A., 2011, Vygotsky Circle as a Personal Network of Scholars: Restoring Connections Between People and Ideas, Integrative Psychological and Behavioral Science, 45.