Main Article Content
Abstract
The aim of the article is to seek the genesis of the concept of instrumental reason in pedagogy. Considering a radical critique of the reason conducted by the Frankfurt School an intellectual paradigm of the second half of the 20th century, I reconstruct and analyse philosophical concepts of the "instrumental reason" and Other reason, following the footprints first of T. Adorno and M. Horhheim and then of the second generation of Frankfurters: J. Habermas and H. Schnädelbach. My considerations are accompanied by also by the thought of the Polish philosopher M.J. Siemek. I ponder on the construction of modern social myths and show the way in which the analysed concepts become narrativistic means of building a mythological story, first in philosophy and then in pedagogy. I emphasise the necessity of opening a pedagogical dispute, which will allow to oppose the counter-enlightment tendencies visible in contemporary educational practice.
Keywords
Article Details
Copyright (c) 2018 Teraźniejszość ? Człowiek ? Edukacja
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
TCE (INSTED) is an open access journal, which means that access to the full texts is free of charge. People using the journal may download publications, copy and print them, as well as post on their websites links to the full texts of the journal's publications. Texts can be used as long as readers do not exceed the licenses. Authors submitting manuscripts for publication obtain copyrights. Unless otherwise specified, published texts are available under the Creative Commons Attribution - Share Alike 4.0 International license.
References
- ADORNO T., HORKHEIMER M., 1994, Dialektyka Oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
- BENTON T., CRAIB I., 2003, Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu, tłum. L. Rasiński, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
- HABERMAS J., 2000, Filozoficzny dyskurs nowoczesności, tłum. M. Łukasiewicz, TAiWPN Universitas, Kraków.
- HABERMAS J., 1998, Modernizm ? niedokończony projekt, tłum. M. Łukasiewicz, [w:] R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków.
- HABERMAS J., 1999, Teoria działania komunikacyjnego, t. I, tłum. A.M. Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- HEIDEGGER M., 2001, Pytanie o rzecz. Przyczynek do Kantowskiej nauki o zasadach transcendentalnych, tłum. J. Mizera, Wydawnictwo KR, Warszawa.
- KINCHELOE J., MCLAREN P. (ed.), 2008, Critical Pedagogy: Where Are We Now?, Peter Lang Publishers, New York.
- KWAŚNICA R., 2007, Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP, Wrocław.
- KWAŚNICA R., 2014, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP we Wrocławiu, Wrocław.
- KWAŚNICA R., 2015, O szkole poza kulturową oczywistością. Wprowadzenie do rozmowy, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu, Wrocław.
- MÖRCHEN H., 1999, Władza i panowanie u Heideggera i Adorna, tłum. M. Herer, R. Marszałek, Oficyna Naukowa, Warszawa.
- ROUSSEAU J.J., 1956, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, tłum. H. Powiadowska-Kowalewska, BKF, PWN, Warszawa.
- SCHNÄDELBACH H., 2001, Próba rehabilitacji animal rationale, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
- SIEMEK M., 1994, Posłowie, [w:] Dialektyka Oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
- SIEMEK M., Ku krytyce ?nie-instrumentalnego rozumu?, http://hegel-marks.pl/downloads/teksty-siemek05.pdf, [dostęp: 16.07.2018].
References
ADORNO T., HORKHEIMER M., 1994, Dialektyka Oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
BENTON T., CRAIB I., 2003, Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu, tłum. L. Rasiński, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
HABERMAS J., 2000, Filozoficzny dyskurs nowoczesności, tłum. M. Łukasiewicz, TAiWPN Universitas, Kraków.
HABERMAS J., 1998, Modernizm ? niedokończony projekt, tłum. M. Łukasiewicz, [w:] R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków.
HABERMAS J., 1999, Teoria działania komunikacyjnego, t. I, tłum. A.M. Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
HEIDEGGER M., 2001, Pytanie o rzecz. Przyczynek do Kantowskiej nauki o zasadach transcendentalnych, tłum. J. Mizera, Wydawnictwo KR, Warszawa.
KINCHELOE J., MCLAREN P. (ed.), 2008, Critical Pedagogy: Where Are We Now?, Peter Lang Publishers, New York.
KWAŚNICA R., 2007, Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP, Wrocław.
KWAŚNICA R., 2014, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP we Wrocławiu, Wrocław.
KWAŚNICA R., 2015, O szkole poza kulturową oczywistością. Wprowadzenie do rozmowy, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu, Wrocław.
MÖRCHEN H., 1999, Władza i panowanie u Heideggera i Adorna, tłum. M. Herer, R. Marszałek, Oficyna Naukowa, Warszawa.
ROUSSEAU J.J., 1956, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, tłum. H. Powiadowska-Kowalewska, BKF, PWN, Warszawa.
SCHNÄDELBACH H., 2001, Próba rehabilitacji animal rationale, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
SIEMEK M., 1994, Posłowie, [w:] Dialektyka Oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
SIEMEK M., Ku krytyce ?nie-instrumentalnego rozumu?, http://hegel-marks.pl/downloads/teksty-siemek05.pdf, [dostęp: 16.07.2018].