Main Article Content
Abstract
The purpose of the study was to find personality predictors of aggressive coping strategies in adolescents in situations of a social conflict. The empirical studies were conducted in junior high schools on a sample of 893 adolescents (468 girls and 425 boys) aged 13-15. The study deployed the following research tools: the Questionnaire to Study a Sense of Control (KBPK) by G. Krasowicz and A. Kurzyp-Wojnarska, the Stress Assessment Questionnaire (KOS) designed by D. Włodarczyk and K. Wrześniewski, the Spielberger Three-Factor Inventory of Personality States and Traits (TISCO), as well as the Questionnaire for Analyzing Coping Strategies by Adolescents in Situations of Social Conflict (KSMK) designed by D. Borecka-Biernat. The results of the studies indicate that a strong belief in the influence of others on positive and negative effects of events and assessment of a situation of conflict as a threat increases the implementation of the aggressive coping strategy by young people in situations of a social conflict. Participation of adolescents in a situation in which realization of their goals is under threat increases negative emotions. Aggression is a form of coping with anger experienced in a situation of a social conflict.
Keywords
Article Details
Copyright (c) 2019 Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
TCE (INSTED) is an open access journal, which means that access to the full texts is free of charge. People using the journal may download publications, copy and print them, as well as post on their websites links to the full texts of the journal's publications. Texts can be used as long as readers do not exceed the licenses. Authors submitting manuscripts for publication obtain copyrights. Unless otherwise specified, published texts are available under the Creative Commons Attribution - Share Alike 4.0 International license.
References
- ADESINA O., 2012, Emotional Inteligence, Locus of Control and Conflict Handling Skills as Pre+dictors of Non-Violent Behaviour among University Students in South-Western Nigeria, IFE Psychologia, 20, 2.
- BEDYŃSKA S., KSIĄŻEK M., 2012, Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych, Akademickie Sedno, Warszawa.
- BERKOWITZ L., 1992, O powstawaniu i regulowaniu gniewu i agresji, Nowiny Psychologiczne, 1–2.
- BORECKA-BIERNAT D., CIULADIENE G., 2015, The Role of Anger, Fear and Curiosity in Various Conflict Resolution Strategies, Culture and Education, 4 (110).
- BORECKA-BIERNAT D., 2006, Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania, Wyd. UWr., Wrocław.
- BORECKA-BIERNAT D., 2012, Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego, Psychologia Wychowawcza, 1–2.
- BREET L., MAYBURGH C., POGGENPOEL M., 2010, The relationship between the perception of own locus of control and aggression of adolescent boys, South African Journal of Education, 30.
- CHANDLER L., 1986, The Stress Response Scale for Children: A Manual, University Press, Pittsburgh.
- COOK H., SLOANE J., 2001, Locus of Control and Cooperative Behavior in 10-Year-Old Children, The Journal of Social Psychology, 125(5).
- CZERWIŃSKA-JASIEWICZ M., 2003, Społeczno-kulturowe podejście do dorastania, [w:] A. Jurkowski (red.), Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej, Wyd. Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
- DEFFENBACHER J., 1992, Trait anger: Theory , findings and implications, [in:] C. Spielberger, J. Butcher (eds.), Advances in personality assessment, Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, NJ.
- DEMING A., LOCHMAN J., 2008, The relation of locus of control, anger and impulsivity to boys‘ aggressive behavior. Behavioral Disordes, The University of Alabama.
- DIJKSTRA M., BEERSMA B., EVERS A., 2011, Reducing conflict-related employee strain: The benefits of an internal locus of control and a problem-solving conflict management strategy, Work & Stress, 25, 2.
- DOMIŃSKA-WERBEL D., 2014, Psychologiczne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych, WPWSZ, Legnica.
- DRWAL R., 1978, Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań, Materiały do Nauczania Psychologii, s. III, t. 3.
- DYRDA M., 2006, Agresja i przemoc w rodzinie, [w:] M. Dyrda, A. Sędek (red.), Agresja i przemoc we współczesnym społeczeństwie, Wyd. Stowarzyszenie tutajteraz, Siedlce.
- EDELMANN R., 2002, Konflikty w pracy, GWP, Gdańsk.
- GACEK M., 2000, Niektóre osobowościowe determinanty odporności młodzieży akademickiej na stres psychologiczny-doniesienie z badań, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. LV, suppl. VII, nr 10, sectio D.
- GASPARSKI P., 2002, Umiejscowienie kontroli a gotowość do zapobiegania zagrożeniom, Czasopismo Psychologiczne, 8.
- GROSS J., HALPERIN E., PORAT R., 2013, Emotion regulation in intractable conflicts, Current Directions in Psychological Science, 22 (6).
- GUSZKOWSKA M., 2003, Przebieg transakcji stresowej u młodzieży i czynniki go moderujące, Wyd. AWF, Warszawa.
- GUSZKOWSKA M., GORĄCY A., RYCHTA-SIEDLECKA J., 2001, Ważne zdarzenia życiowe i codzienne kłopoty jako źródło stresu w percepcji młodzieży, Edukacja Otwarta, 4.
- HARWAS-NAPIERAŁA B., TREMPAŁA J., 2000, Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa.
- HESZEN-NIEJODEK I., 2000, Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia, vol. 3, GWP, Gdańsk.
- JANOWSKI M., 2005, Radzenie sobie z lękiem, smutkiem i złością, Chowanna, vol. 48, t. 1.
- JAWORSKI R., 2000, Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem, [w:] R. Jaworski, A.Wielgus, J. Łukjaniuk (red.), Problemy człowiek w świecie psychologii, Wyd. Naukowe NOVUM, Płock.
- JERZEWSKA M., 2006, Znaleźć ujście dla agresji, Edukacja i Dialog, 1.
- KOSSEWSKA J., 2008, Zasoby osobowe a agresja interpersonalna u młodzieży gimnazjalnej, [w:] H. Wrona-Polańska (red.), Zdrowie – stres – choroba w wymiarze psychologicznym, Wyd. Impuls, Kraków.
- KOWALSKI K., CROCKER P., HOAR S., 2005, Adolescent’s control beliefs and doping with stress in sport, International Journal of Sport Psychology, 36 (4).
- KRASOWICZ G., KURZYP-WOJNARSKA A., 1990, Kwestionariusz do badania poczucia kontroli (KBPK).
- Podręcznik, Laboratotium Technik Diagnostycznych im. B. Zawadzkiego, Warszawa.
- KURTEK P., 2005, Regulacyjna rola poczucia kontroli w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia w sytuacjach trudnych, Przegląd Psychologiczny, 3.
- Strategia agresywnego radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w sytuacji konfliktu społecznego... 109
- LACHOWSKA B., 2010, Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji między rodzicami i adolescentami – prezentacja narzędzi pomiaru, [w:] D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ?, Wyd. Difin, Warszawa.
- LAZARUS R., 1986, Paradygmat stresu i radzenia sobie, Nowiny Psychologiczne, 3–4.
- LEARY M., KOWALSKI R., 2001, Lęk społeczny, GWP, Gdańsk.
- LOHMAN B., JARVIS P., 2000, Adolescent stressors, coping strategies, and psychological health studied in the family context, Journal of Youth and Adolescence, 29.
- ŁOSIAK W., 2009, Stres i emocje w naszym życiu, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
- MAKSYMOWSKA E., WERWICKA M., 2009, Konflikty w szkole. Niezbędnik aktywnego rodzica, Wyd. Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.,Warszawa.
- MILLER P., LEFCOURT H., HOLMES J., WARE E., SALEH W., 1986, Marital locus of control and marital problem solving, Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1.
- MIŁKOWSKA G., 2012, Agresja w okresie dorastania – charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie, [w:] Z. Izdebski (red.), Zagrożenia okresu dorastania, Wyd. UZ, Zielona Góra.
- NITENDEL-BUJAKOWA E., 2001, Lęki szkolne jako wyznacznik funkcjonowania dziecka, Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego, 1.
- NOWOSAD D., 2002, Lęk i agresja w zachowaniu młodzieży szkół licealnych, Kwartalnik Pedagogiczny, 2.
- OBUCHOWSKA I., 2010, Adolescencja, [w:] B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, vol. 2, PWN, Warszawa.
- OGIŃSKA-BULIK N., 2001, Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem, Acta Universitatis Lodziensis folia Psychologica, 5.
- OLUBIŃSKI A., 2002, Konflikty rodzice–dzieci. Dramat czy szansa?, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
- OSTERMAN K., BJORKQVIST K., LAGERSPETZ K., CHARPENTIER S., CAPRARA G., PASTORELLI C., 1999, Locus of Control and Theree Types of Agression, Aggressive Behavior, 25.
- POLAK K., 2010, Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, [w:] D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, Wyd. Difin, Warszawa.
- RATAJCZAK Z., 2000, Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne, [w:] I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, Wyd. UŚ, Katowice.
- ROSTOWSKA T., 2001, Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna, Wyd. UŁ, Łódź.
- RÓŻAŃSKA-KOWAL J., 2004, Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania, Kwartalnik Pedagogiczny, 3.
- SAILE H., HULSEBUSCH T., 2006, Bewaltigung allgemeiner Problemisituationen bei Kindern mit chronischen Kopfschmerzen: Abhangigkeit von der Kontrollierbarkeit der Situation und Zusammenhange mit Schmerzverarbeitung, Zeitschrift für Gesundheitspsychologie, 14 (11).
- SCHERER R., COLEMAN J., DRUMHELLER P., OWEN C., 1994, Assessment of cognitive appraisal and coping linkages using two forms of canonical correlation, Wright State University, Dayton.
- SĘDEK A., 2006, Przymus, przemoc i agresja w wychowaniu – wybrane problemy, [w:] M. Dyrda, A. Sędek (red.), Agresja i przemoc we współczesnym społeczeństwie, Wyd. Stowarzyszenie tutajteraz, Siedlce.
- SIKORA R., PISULA E., 2002, Przyczyny stresu i strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży w wieku 14–16 lat, Polskie Forum Psychologiczne, 2.
- SIKORSKI W., 2015, Lęk komunikacyjny u uczniów a ich sposoby reagowania w sytuacjach konfliktu w klasie szkolnej, [w:] D. Borecka-Biernat, M. Cywińska (red.), Konflikt społeczny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej, Wyd. Difin, Warszawa.
- SKORNY Z., 1987, Dziecko agresywne – objawy, przyczyny, przeciwdziałanie, [w:] W. Pomykało (red.), Vademecum dla rodziców dzieci od lat 6 do 10, Wydawnictwo Współczesne, Warszawa.
- TAYLOR M., 2010, Does Locus of Control Predict Young Adult Conflict Strategies with Superiors? An Examination of Control Orientation and the Organizational Communication Conflict Instrument, North American Journal of Psychology, 12 (3).
- TOMASZEWSKI T., 1984, Ślady i wzorce, WSiP, Warszawa.
- TYSZKOWA M., 1979, Funkcjonowanie dzieci w sytuacjach trudnych, Oświata i Wychowanie, 6.
- TYSZKOWA M., 1986, Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych, PWN, Warszawa.
- WALSH J., WILDING J., EYSENCK M., 1994, Stress responsibility: the role of individual differences, Personal Individual Differences 16, 3.
- WINSTOK Z., 2007, Perceptions, emotions, and behavioral decisions in conflicts that escalate to violence, Motivation and Emotion, 31 (2).
- WŁODARCZYK D., 1999, Rola i miejsce oceny poznawczej w radzeniu sobie ze stresem, Nowiny Psychologiczne, 4.
- WŁODARCZYK D., WRZEŚNIEWSKI K., 2005, Ocena stresu w kategoriach wyzwania u chorych po zawale serca – próba syntezy na podstawie danych empirycznych, Przegląd Psychologiczny, 48.
- WŁODARCZYK D., WRZEŚNIEWSKI K., 2010, Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS), Przegląd Psychologiczny, 4.
- WRZEŚNIEWSKI K., 1991, Trójczynnikowy inwentarz stanów i cech osobowości, Przegląd Lekarski, 2.
- WRZEŚNIEWSKI K., 1996, Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru, [w:] I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, Wyd. UŚ, Katowice.
References
ADESINA O., 2012, Emotional Inteligence, Locus of Control and Conflict Handling Skills as Pre+dictors of Non-Violent Behaviour among University Students in South-Western Nigeria, IFE Psychologia, 20, 2.
BEDYŃSKA S., KSIĄŻEK M., 2012, Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych, Akademickie Sedno, Warszawa.
BERKOWITZ L., 1992, O powstawaniu i regulowaniu gniewu i agresji, Nowiny Psychologiczne, 1–2.
BORECKA-BIERNAT D., CIULADIENE G., 2015, The Role of Anger, Fear and Curiosity in Various Conflict Resolution Strategies, Culture and Education, 4 (110).
BORECKA-BIERNAT D., 2006, Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania, Wyd. UWr., Wrocław.
BORECKA-BIERNAT D., 2012, Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego, Psychologia Wychowawcza, 1–2.
BREET L., MAYBURGH C., POGGENPOEL M., 2010, The relationship between the perception of own locus of control and aggression of adolescent boys, South African Journal of Education, 30.
CHANDLER L., 1986, The Stress Response Scale for Children: A Manual, University Press, Pittsburgh.
COOK H., SLOANE J., 2001, Locus of Control and Cooperative Behavior in 10-Year-Old Children, The Journal of Social Psychology, 125(5).
CZERWIŃSKA-JASIEWICZ M., 2003, Społeczno-kulturowe podejście do dorastania, [w:] A. Jurkowski (red.), Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej, Wyd. Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
DEFFENBACHER J., 1992, Trait anger: Theory , findings and implications, [in:] C. Spielberger, J. Butcher (eds.), Advances in personality assessment, Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, NJ.
DEMING A., LOCHMAN J., 2008, The relation of locus of control, anger and impulsivity to boys‘ aggressive behavior. Behavioral Disordes, The University of Alabama.
DIJKSTRA M., BEERSMA B., EVERS A., 2011, Reducing conflict-related employee strain: The benefits of an internal locus of control and a problem-solving conflict management strategy, Work & Stress, 25, 2.
DOMIŃSKA-WERBEL D., 2014, Psychologiczne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych, WPWSZ, Legnica.
DRWAL R., 1978, Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań, Materiały do Nauczania Psychologii, s. III, t. 3.
DYRDA M., 2006, Agresja i przemoc w rodzinie, [w:] M. Dyrda, A. Sędek (red.), Agresja i przemoc we współczesnym społeczeństwie, Wyd. Stowarzyszenie tutajteraz, Siedlce.
EDELMANN R., 2002, Konflikty w pracy, GWP, Gdańsk.
GACEK M., 2000, Niektóre osobowościowe determinanty odporności młodzieży akademickiej na stres psychologiczny-doniesienie z badań, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. LV, suppl. VII, nr 10, sectio D.
GASPARSKI P., 2002, Umiejscowienie kontroli a gotowość do zapobiegania zagrożeniom, Czasopismo Psychologiczne, 8.
GROSS J., HALPERIN E., PORAT R., 2013, Emotion regulation in intractable conflicts, Current Directions in Psychological Science, 22 (6).
GUSZKOWSKA M., 2003, Przebieg transakcji stresowej u młodzieży i czynniki go moderujące, Wyd. AWF, Warszawa.
GUSZKOWSKA M., GORĄCY A., RYCHTA-SIEDLECKA J., 2001, Ważne zdarzenia życiowe i codzienne kłopoty jako źródło stresu w percepcji młodzieży, Edukacja Otwarta, 4.
HARWAS-NAPIERAŁA B., TREMPAŁA J., 2000, Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa.
HESZEN-NIEJODEK I., 2000, Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia, vol. 3, GWP, Gdańsk.
JANOWSKI M., 2005, Radzenie sobie z lękiem, smutkiem i złością, Chowanna, vol. 48, t. 1.
JAWORSKI R., 2000, Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem, [w:] R. Jaworski, A.Wielgus, J. Łukjaniuk (red.), Problemy człowiek w świecie psychologii, Wyd. Naukowe NOVUM, Płock.
JERZEWSKA M., 2006, Znaleźć ujście dla agresji, Edukacja i Dialog, 1.
KOSSEWSKA J., 2008, Zasoby osobowe a agresja interpersonalna u młodzieży gimnazjalnej, [w:] H. Wrona-Polańska (red.), Zdrowie – stres – choroba w wymiarze psychologicznym, Wyd. Impuls, Kraków.
KOWALSKI K., CROCKER P., HOAR S., 2005, Adolescent’s control beliefs and doping with stress in sport, International Journal of Sport Psychology, 36 (4).
KRASOWICZ G., KURZYP-WOJNARSKA A., 1990, Kwestionariusz do badania poczucia kontroli (KBPK).
Podręcznik, Laboratotium Technik Diagnostycznych im. B. Zawadzkiego, Warszawa.
KURTEK P., 2005, Regulacyjna rola poczucia kontroli w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia w sytuacjach trudnych, Przegląd Psychologiczny, 3.
Strategia agresywnego radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w sytuacji konfliktu społecznego... 109
LACHOWSKA B., 2010, Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji między rodzicami i adolescentami – prezentacja narzędzi pomiaru, [w:] D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ?, Wyd. Difin, Warszawa.
LAZARUS R., 1986, Paradygmat stresu i radzenia sobie, Nowiny Psychologiczne, 3–4.
LEARY M., KOWALSKI R., 2001, Lęk społeczny, GWP, Gdańsk.
LOHMAN B., JARVIS P., 2000, Adolescent stressors, coping strategies, and psychological health studied in the family context, Journal of Youth and Adolescence, 29.
ŁOSIAK W., 2009, Stres i emocje w naszym życiu, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
MAKSYMOWSKA E., WERWICKA M., 2009, Konflikty w szkole. Niezbędnik aktywnego rodzica, Wyd. Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.,Warszawa.
MILLER P., LEFCOURT H., HOLMES J., WARE E., SALEH W., 1986, Marital locus of control and marital problem solving, Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1.
MIŁKOWSKA G., 2012, Agresja w okresie dorastania – charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie, [w:] Z. Izdebski (red.), Zagrożenia okresu dorastania, Wyd. UZ, Zielona Góra.
NITENDEL-BUJAKOWA E., 2001, Lęki szkolne jako wyznacznik funkcjonowania dziecka, Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego, 1.
NOWOSAD D., 2002, Lęk i agresja w zachowaniu młodzieży szkół licealnych, Kwartalnik Pedagogiczny, 2.
OBUCHOWSKA I., 2010, Adolescencja, [w:] B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, vol. 2, PWN, Warszawa.
OGIŃSKA-BULIK N., 2001, Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem, Acta Universitatis Lodziensis folia Psychologica, 5.
OLUBIŃSKI A., 2002, Konflikty rodzice–dzieci. Dramat czy szansa?, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
OSTERMAN K., BJORKQVIST K., LAGERSPETZ K., CHARPENTIER S., CAPRARA G., PASTORELLI C., 1999, Locus of Control and Theree Types of Agression, Aggressive Behavior, 25.
POLAK K., 2010, Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, [w:] D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, Wyd. Difin, Warszawa.
RATAJCZAK Z., 2000, Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne, [w:] I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, Wyd. UŚ, Katowice.
ROSTOWSKA T., 2001, Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna, Wyd. UŁ, Łódź.
RÓŻAŃSKA-KOWAL J., 2004, Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania, Kwartalnik Pedagogiczny, 3.
SAILE H., HULSEBUSCH T., 2006, Bewaltigung allgemeiner Problemisituationen bei Kindern mit chronischen Kopfschmerzen: Abhangigkeit von der Kontrollierbarkeit der Situation und Zusammenhange mit Schmerzverarbeitung, Zeitschrift für Gesundheitspsychologie, 14 (11).
SCHERER R., COLEMAN J., DRUMHELLER P., OWEN C., 1994, Assessment of cognitive appraisal and coping linkages using two forms of canonical correlation, Wright State University, Dayton.
SĘDEK A., 2006, Przymus, przemoc i agresja w wychowaniu – wybrane problemy, [w:] M. Dyrda, A. Sędek (red.), Agresja i przemoc we współczesnym społeczeństwie, Wyd. Stowarzyszenie tutajteraz, Siedlce.
SIKORA R., PISULA E., 2002, Przyczyny stresu i strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży w wieku 14–16 lat, Polskie Forum Psychologiczne, 2.
SIKORSKI W., 2015, Lęk komunikacyjny u uczniów a ich sposoby reagowania w sytuacjach konfliktu w klasie szkolnej, [w:] D. Borecka-Biernat, M. Cywińska (red.), Konflikt społeczny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej, Wyd. Difin, Warszawa.
SKORNY Z., 1987, Dziecko agresywne – objawy, przyczyny, przeciwdziałanie, [w:] W. Pomykało (red.), Vademecum dla rodziców dzieci od lat 6 do 10, Wydawnictwo Współczesne, Warszawa.
TAYLOR M., 2010, Does Locus of Control Predict Young Adult Conflict Strategies with Superiors? An Examination of Control Orientation and the Organizational Communication Conflict Instrument, North American Journal of Psychology, 12 (3).
TOMASZEWSKI T., 1984, Ślady i wzorce, WSiP, Warszawa.
TYSZKOWA M., 1979, Funkcjonowanie dzieci w sytuacjach trudnych, Oświata i Wychowanie, 6.
TYSZKOWA M., 1986, Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych, PWN, Warszawa.
WALSH J., WILDING J., EYSENCK M., 1994, Stress responsibility: the role of individual differences, Personal Individual Differences 16, 3.
WINSTOK Z., 2007, Perceptions, emotions, and behavioral decisions in conflicts that escalate to violence, Motivation and Emotion, 31 (2).
WŁODARCZYK D., 1999, Rola i miejsce oceny poznawczej w radzeniu sobie ze stresem, Nowiny Psychologiczne, 4.
WŁODARCZYK D., WRZEŚNIEWSKI K., 2005, Ocena stresu w kategoriach wyzwania u chorych po zawale serca – próba syntezy na podstawie danych empirycznych, Przegląd Psychologiczny, 48.
WŁODARCZYK D., WRZEŚNIEWSKI K., 2010, Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS), Przegląd Psychologiczny, 4.
WRZEŚNIEWSKI K., 1991, Trójczynnikowy inwentarz stanów i cech osobowości, Przegląd Lekarski, 2.
WRZEŚNIEWSKI K., 1996, Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru, [w:] I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, Wyd. UŚ, Katowice.